مسجد ایوب سلطان استانبول

مسجد ایوب سلطان استانبول

مسجد ایوب سلطان ( انگلیسی: Eyüp Sultan Mosque، ترکی: Eyüp Sultan Camii ) واقع در ساحل جنوبی هالیچ، شاخ طلایی، به دور از همهمه ی امین اونو و بی اغلو، یکی از مقدس ترین مساجد ترکیه است. مسجد که حدودا 560 سال قدمت دارد، قدیمی ترین مسجد ترکیه نیست اما یکی از زیباترین مکان ها جهت عبادت میباشد. مسجد ایوب سلطان اولین مسجدی است که ترک های عثمانی پس از فتح قسطنطنیه در سال 1453، بنا نهاده اند. این بنا که در اصل در سال 1458 ساخته شده است، پس از نابود شدن در اثر زلزله، توسط سلطان سلیم سوم، 28 امین فرمانروای عثمان، در سال 1800 در سبک باروک بازسازی شد. اهمیت این مکان از مرز های ترکیه فراتر رفته است و مسجد ایوب سلطان در دنیای اسلام به عنوان دومین زیارتگاه مهم بعد از مکه شناخته میشود. دلیل این اعتبار، ابو ایوب الانصاری ( Abu Ayyub al-Ansari ) است که نامش نه تنها بر مسجد، بلکه بر مناطق اطراف نیز گذاشته شده است.

در سال 622، زمانیکه حضرت محمد هجرت از مکه به مدینه را آغاز کرد، به مدت هفت ماه با نزدیک ترین یارش زندگی می کرد. این یار وفادار کسی جز ابو ایوب نبود؛ او از نخستین افرادی میباشد که به اسلام تغییر مذهب داد و در تمامی جنگ ها در جوار محمد مبارزه می کرد. ابو ایوب پرچمدار ایمان بود؛ وظیفه ی حمل پرچم در صف جلویی جنگ به عنوان دیندار ترین فرد مسلمان، به پرچمدار بنا به خصوصیات شرافتمندانه اش محول می شد و این حقیقت نشان می دهد که ابو ایوب چقدر مورد احترام بوده است. پیش از اینکه ابو ایوب طی اولین محاصره ی قسطنطنیه توسط اعراب، مرحوم شود ( 678-674 )، آخرین آرزویش را که صف آرایی مجدد سپاه اسلام بود به همه اعلام کرد: "ابو ایوب بر شما واجب می داند تا جاییکه که میتوانید درون مرز های دشمن نفوذ کرده و پیش بروید، پیکر او را به همراه خود حمل کرده و زیر پایتان در جوار دیوار های قسطنطنیه دفن کنید". با اینکه سپاهیان قادر به رخنه به درون آن دیوار ها نشدند، توانستند با بنا نهادن مقبره ی ابو ایوب در شاخ طلایی به شهید مقدسشان ادای احترام کنند.

علاقمندان سفر به شهر استانبول میتوانند با مراجعه به وبسایت گلفام سفر وارد قسمت تور استانبول شده و تور مورد نظر خود را رزرو نمایندو 

در قرن های بعدیِ تاریخ قسطنطنیه، با وجود قبرستان های مسیحی در دامنه های خارج از دیوار های شهر، این مکان به گورستانی محبوب تبدیل گشت. پس از فتح شهر به دست مسلمان ها، آرامگاه های مسلمانان و مسیحیان با یکدیگر ترکیب شده و به مانند پاسبانی سختگیر بر طلوع و غروب خورشید بر فراز این چشم انداز نفسگیر نظارت میکردند.

پس از فتح قسطنطنیه در سال 1453 توسط محمد دومِ 21 ساله، عثمانی ها کلیساهای بیزانسی مانند ایا صوفیه را به مسجد های بزرگ تبدیل میکردند. با این وجود، داستان ساخته شدن اولین مسجد عثمانی با یک رویای اتفاقی آغاز میشود. نقل است که پس از یک هفته جستجو به دنبال قبر افسانه ایِ ابو ایوب، مشاور معنوی سلطان محمد دوم، شیخ الاسلام آکشِمسَدیمن ( Akshemsuddin ) ناگهان از حرف زدن باز ایستاد و به خواب و مناجاتی وهم آلود فرو رفت. پس از بیدار شدن، آکشمسدین که خیس از عرق گشته بود فریاد زد: "مقبره ی ایوب در همان جاییست که سجاده ام را برای نماز پهن کرده ام!" پس از آن سلطان، آکشمسدین و سه پیشخدمت برای یافتن قبر سه حیاط را تماما حفاری کردند. آنها سنگ باستانی سبزی با رگه های سفید پیدا کردند که حروف صوفی روی آن اعلام میکردند: "این مقبره ی ابو ایوب است". گویی برای رفع هر گونه شکی، افسانه اینگونه ادامه پیدا می کند که جسد ایوب نیز دست نخورده درون کفن زردی در مقبره قرار گرفته بوده است.

به منظور بزرگداشت این شخص مهم، سلطان محمد دوم دستور ساخت مقبره ای مجلل و مجتمعی متشکل از مسجد و زیارتگاه ایوب سلطان را داد. پس از آن مسجد نظاره گر بود که چگونه ترک ها قسطنطنیه ی بیزانسی را به استانبول عثمانی تبدیل کرده و امپراتوری عثمانی را از الجزایر کنونی تا آذربایجان گسترش دادند.

با گذر زمان اهمیت مسجد و زیارتگاه ایوب سلطان افزایش پیدا کرد. مراسم تاجگذاری و "شمشیر عثمان" شاهزاده های عثمانی – که در آن قدرت آن ها به عنوان پادشاهِ پادشاهان آغاز میشد – در این مسجد برگزار می گشت. بسیاری از افراد سرشناس از جمله سوکلو محمد پاشا ( Sokollu Mehmet Paşa )، ضیاء عثمان صبا ( Ziya Osman Saba ) و فوضی چخماق ( Fevzi Çakmak ) درخواست کردند مقبره هایشان نزدیک مقبره ی ابو ایوب قرار بگیرد؛ به همین دلیل مسجد ایوب سلطان احتمالا تنها مسجدی است که اطرافش مجموعه ی متراکمی از قبرستان ها و زیارتگاه ها قرار گرفته اند.

امروزه، مجتمع گسترده ی مسجد شامل لوستر های کریستالی، کاشی های ایزنیکی مربوط به قرن 16 ام و مجموعه ی زیبایی از وسائل متعلق به دوره های زمانی مختلف میشود. مقدس ترین مکان مسجد، مقبره ی ابو ایوب است. همچنین معبدی مزین به کاشی با زیبایی در وسط حیاط واقع شده و توجه جماعت بازدیدکننده را به خود جلب می کند. از دیگر بقایای معروفی که بازدید کننده ها را به ترکیه می کشاند، رد پای حضرت محمد روی سنگ مرمر است که در قابی از نقره نگهداری می شود.

درخت های چنار باستانی، خیل کبوتر ها و گربه ها و حضور مومنانی که برای نیایش به این مکان آمده اند، همه و همه فضایی معنوی و پر جنب و جوش در اطراف زیارتگاه و مسجد ایوب سلطان ایجاد کرده اند. فضای مسحور کننده ی این مجتمع روحانی همانند 500 سال اخیر همچنان بازدیدکننده ها را - مسلمان یا غیر مسلمان - مدهوش خود میکند. روزانه پنج بار پژواک اذان بر فراز خشکی و دریا طنین انداز می شود.

بازدیدکننده ها می توانند با استفاده از تراموای برقی به تپه ی پیر لوتی ( رمان نویس فرانسوی ای که به ترک ها علاقمند بود ) صعود کنند. در تراس های شیبدار این تپه مقبره هایی قرار دارند و فضای سرسبز و زیبایی نفس گیر این مکان تداعی کننده ی چشم انداز وسیع شاخ طلایی است. لذت بردن از منظره ی این مکان مقدس در هنگام خوردن قهوه ی ترکی که به روش سنتی با زغال آماده شده است، در پایان یک روز پر ازدحام شادابی و نشاطی وصف ناپذیر برای بازدید کننده ها به ارمغان می آورد.

کاشی های مسجد ایوب سلطان

دیوار مشرف به مسجدِ زیارتگاه، چندین صفحه کاشی ایزنیکی با رنگ های متضاد دارد. این کاشی ها مربوط به دوره های زمانی مختلف هستند و طی بازسازی مسجد در سال های 1799-1798 در کنار هم قرار داده شده اند. دیوار های راهروی متصل به زیارتگاه نیز با کاشی های ایزنیکی آراسته گشته اند. کاشی ها دارای پوشش مومی قرمز رنگ هستند و قدمتشان به حدود سال 1580 باز می گردد. کاشی هایی مشابه کاشی های راهرو در چندین موزه ی خارج از ترکیه، در معرض نمایش عمومی قرار گرفته اند؛ احتمال می رود این کاشی ها زمانی دیوار های سرسرای ورودی (camekân، که امروزه از بین رفته است ) تا حمام ها را پوشش می داده اند.

موزه ی بریتانیا لوحه ای از سه کاشی ایزنیکی آبی و فیروزه ای مربوط به حدود سال 1550 را در بر دارد که به کاشی های امروزی دیوار خارجی معبد شباهت زیادی دارند.

علاقمندان به سفر میتوانند به وب سایت ​آژانس مسافرتی گلفام سفر مراجعه نموده و تور مورد نظر خود  را رزرو نمایند.